Abdi İbrahim Otsuka Medikal Direktörlüğü, çökkün duygu durum, ilgi ve istek kaybı, önceden zevk veren etkinliklerden eskisi kadar zevk alamama, hiçbir konuya ilgi duyamama, enerji azlığı, halsizlik, hareketlilikte genel bir yavaşlama, dikkat, konsantrasyon ve bellek güçlükleri, kişinin kendisi ve çevresiyle ilgili olumsuz algılarının olması şeklinde tanımlanan depresyonun görülme sıklığının mevsim geçişlerinde artabileceğine dikkat çekti.
Kişilerde bahar aylarında artan yorgunluk, fazla uyuma isteği, enerji azlığı, isteksizlik, daha önceden keyif alınan aktivitelere ilgi kaybı ve zevk almada azalma, hoşnutsuzluk gibi yakınmalar mevsimsel depresyonun belirtileri arasında yer alıyor.
İlkbaharda canlanan doğayla birlikte ısınan hava, güneşli günler, açan çiçekler bazı insanları heyecanlandırsa da bazı kişilerde vücudun ve beynin ritmi doğanın değişimine ayak uyduramamaktadır. Beyinden salgılanan ve duyguları düzenleyen bazı kimyasal maddelerin salınımı (serotonin, melatonin gibi) bu süreçte etkili olabilmektedir.
Aşağıdakilerden 5 veya daha fazlasının iki haftalık süre içinde gerçekleşmesi durumunda bir psikiyatri uzmanına başvurmak gereklidir:
- Çökkün duygu durum
- İlgi ve istek kaybı
- Belirgin kilo kaybı veya artışı
- Hemen her gün uykusuzluk ya da aşırı uyku
- Psikomotor ajitasyon ve retardasyon
- Halsizlik ya da enerji azlığı
- Değersizlik veya aşırı suçluluk hisleri
- Yoğunlaşma zorluğu veya kararsızlık
- Tekrarlayan ölüm düşünceleri
Depresyona sadece psikiyatrik değil, bedensel belirtiler de sıklıkla eşlik eder. Çarpıntı, nefes alamama hissi, başta sıkışma hissi, uyuşma ve karıncalanmalar, müphem ağrılar, konversif tarzda bayılmalar tanılar arasında yer almaktadır. Uyku ve iştahta azalma, düzensizlik veya artma depresyonun öncül belirtileri arasındadır. Gürültüye kalabalığa tahammülsüzlük, küçük şeylere öfkelenme, alınganlık, öfke patlamaları depresyonda sık görülmektedir.
Uzmanlar, mevsim geçişlerinde depresyondan korunmak için 6 maddeye vurgu yapıyor.
1.Düzenli Uyuyun
Düzenli bir uyku ritmi tutturmak, doğanın değişimine ayak uydurmak için önemlidir. Böylelikle vücudun biyolojik ritmi düzene girmiş olur. Televizyondan, bilgisayar ve telefondan uzak karanlık bir odada kitap okuyarak uykuya hazırlanmak uykuya dalmanızı kolaylaştırır.Erken yatıp erken kalkmak ve her gün aynı saatte uyumak yorgunluk ve stresi azaltır.
2.Egzersiz Yapın
Spor yapmak, açık havada her gün yarım saat yürüyüş mutluluk hormonu salınımını artırır. Yürüyüş yapmaya ekstra vakit ayıramıyorsanız alışverişe yürüyerek gidebilir, asansör kullanmak yerine 2-3 katı yürüyerek çıkabilirsiniz.
3.Güneşe Çıkın
Güneş iyi hissetmenize yardımcı olur. Güneşli havalarda dışarıda vakit geçirmek mevsimsel depresyonu hafifletmede etkilidir.
4.Bol Bol Su İçin
Kafeinli içecekleri ve alkolü azaltmak, bol bol su içmek, taze meyve suyu, bitki çayları tüketmek kaygınızı azaltır, çökkün duygu durumunu da toparlar.
5.Stresten Uzak Durun
Bu dönemde mümkün olduğunca stresli ortamlardan uzak durmanızda fayda var. Stresli ve kaygılı ortamlar depresyonunuzu tetikleyebilir.
6.Sağlıklı Beslenin ve Normal Kiloda Olun
Dengeli ve düzenli beslenmek, mevsime uygun sebze ve meyveler yemek hem beden sağlığı hem de ruh sağlığına iyi gelir. İşlenmiş gıdalardan uzak durmak, Omega 3’ten zengin ceviz, semizotu, somon vb. beslenmek mevsimsel depresyonu toparlar.
Bahar aylarında tetiklenen mevsimsel özellikli depresyon öyküsü olan kişilerin yılın bu dönemlerinde daha dikkatli olup belirtiler şiddetlenmeden bir psikiyatriste başvurması hastalığın daha kolay atlatılmasına yardımcı olmaktadır.
Diğer depresyonlarda olduğu gibi mevsimsel depresyonda da ilaç tedavisi ile psikoterapi en etkin seçenektir. Bunlara ek olarak mevsimsel depresyonda ışık tedavisi kullanılabilir. Uyku ve iştah bozukluklarında bu tabloyu düzenleyen ek tedaviler de seçilebilir.
