ABD’nin Tel Aviv büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması ve İsrail askerlerinin Gazze sınırında düzenlenen gösterilere katılan 55 Filistinliyi şehit edip 2 bin 771 Filistinliyi yaralamasına dünyadan farklı tepkiler geldi.
Türkiye en sert tepkiyi gösterirken, Avrupa ülkeleri katliamı kınamaktan kaçındı.
ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararı karşısında uzun süredir uluslararası girişimlere öncülük eden Türkiye’den Washington yönetimine ve İsrail terörüne gün içinde çok sayıda tepki geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin büyükelçiliğini Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma yönündeki kararını, özellikle de uygulama noktasında çok talihsiz bulduğunu belirterek, “Uluslararası hukuku çiğneyen, Birleşmiş Milletler kararlarına aykırı bu kararı bir kez daha reddediyoruz. Son adımı ile Amerika, çözümün değil sorunun bir parçası olmayı tercih ederek Ortadoğu barış sürecindeki arabuluculuk rolünü yitirmiştir, kaybetmiştir. Uluslararası toplum bir an önce üzerine düşeni yaparak İsrail’in artan saldırganlığını ve Filistin halkına yönelik ihlallerini sona erdirmek için süratle harekete geçmelidir.” ifadesini kullandı.
Erdoğan, İslam İşbirliği Teşkilatı Dönem Başkanı olarak, bu atılan adımın insanlığın barışına hizmet etmediğini, tam aksine bölgenin ve insanlığın birbirine düşmesi, bölgeyi karıştırmak için adeta bir “fitil ateşlemesi” olduğunu dile getirdi.
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı ve Sözcüsü İbrahim Kalın da sosyal paylaşım sitesi Twitter’daki hesabından, “Bugün İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında şehit ettiği her bir Filistinli, İsrail’in utanç duvarına eklenen yeni bir cinayet, yeni bir lekedir. Dünyanın bu sistematik yok etme barbarlığı karşısındaki sessizliği de ayrı bir utanç tablosudur.” paylaşımında bulundu.
Başbakan Binali Yıldırım da İsrail askerlerince ABD’nin Tel Aviv büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını protesto eden Filistinlilere yönelik düzenlenen saldırılara ilişkin, “Bu bir alçak katliamdır, şiddetle kınıyoruz.” dedi. Yıldırım, uluslararası hukukun adeta yok sayıldığını ve nihayet inatla bu elçilik taşıma kararı uygulanmaya konulduğunu belirterek, bunun açıkça bir tahrik, açıkça bir devleti yok sayma ve Filistin’i yok saymak, haklarını hukuklarını gaspetmek olduğunu vurguladı.
ABD’nin “ben karar aldım, yaparım” anlayışıyla hareket ettiğini söyleyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise ABD’nin tüm yerleşik parametreleri ihlal ederek hukuk dışı şekilde Tel Aviv’deki büyükelçiliğini Kudüs’e taşıdığını vurguladı. Çavuşoğlu, “ABD, Kudüs konusunda kendi çözümünü dayatmaya çalışıyor.” ifadesini kullandı.
İİT: Büyükelçiliğin taşınması kararı “gayrimeşru
İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ABD’nin uluslararası tepkilere rağmen Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını kınayarak, uygulamaya destek veren ülke ve kuruluşlara karşı siyasi ve ekonomik uygulamalara gideceğini açıkladı.
Teşkilattan yapılan yazılı açıklamada, büyükelçiliğin taşınması kararı “gayrimeşru” şeklinde nitelendirildi. Açıklamada, Filistin halkının yasal ve tarihi haklarının hedef alındığı ve uluslararası kararların hiçe sayıldığı hatırlatıldı.
Açıklamada ayrıca bütün dünya ülkelerine ABD’nin Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasına destek vermekten ve büyükelçiliklerini Kudüs’e taşımaktan kaçınmaları çağrısında bulunuldu.
Arap Birliği: Tehlikeli bir adım
Arap Birliği, ABD’nin uluslararası tepkilere rağmen Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasına ve İsrail askerlerinin Gazze sınırında düzenlenen gösterilere katılan Filistinlileri şehit etmesine tepki gösterdi.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, yaptığı yazılı açıklamada “ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması son derece tehlikeli bir adım. ABD’nin bu tehlikeli adımın kısa ve uzun vadede ortaya çıkacak gerçek sonuçlarını idrak ettiğini zannetmiyorum.” ifadelerine yer verdi.
Suudi Arabistan: Filistin halkını destekliyoruz
Suudi Arabistan İsrail’in Filistinlilere yönelik saldırılarını kınadı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, işgalci İsrail güçlerinin Filistinli sivillere yönelik saldırılarının Suudi Arabistan Krallığı tarafından kınandığı belirtildi.
Şiddetin durması ve kardeş Filistin halkının korunması için uluslararası topluma sorumluluğunu yerine getirme çağrısı yapılan açıklamada, Suudi Arabistan’ın Filistin davasına değişmez yaklaşımı ve uluslararası meşru kararlar doğrultusunda haklarını talep eden Filistin halkına desteği vurgulandı.
Fas: Kabul edilemez
Fas Kralı 6. Muhammed, ABD’nin Kudüs’ü “İsrail’in başkenti” olarak tanımasını ve büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması kararını reddederek, Kudüs’ün hukuki ve tarihi statüsünde değişikliğe gidilmesinin kabul edilemez olduğunu belirtti.
Fas resmi haber ajansı MAP’’ın haberine göre, Kral 6. Muhammed, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a gönderdiği mesajda, “ABD’nin Kudüs’’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasını ve büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını büyük endişe ile takip ediyoruz.” ifadelerine yer verdi.
Fas’taki Filistin İçin Ulusal Çalışma Grubu Koordinatörü Abdulkadir el-İlmi ise Filistin’de yapılan barışçıl gösterilerin özgürlüğün başlangıcı olacağını söyledi. ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını AA muhabirine değerlendiren İlmi, “ABD’nin Kudüs kararı yasa dışıdır ve akıllıca alınmış bir karar değildir. Bu kararı alanlar, sadece Kudüs’teki işgalci siyonistlerin değil tüm dünyadaki siyonistlerin işgale devam etmek istediklerini göstermek istiyor.” dedi.
Ürdün: BM sözleşmeleri ve uluslararası kararların “açık bir ihlali”
Ürdün, ABD’nin Kudüs’ü “İsrail’in başkenti” olarak tanıması ve büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasının, Birleşmiş Milletler (BM) sözleşmeleri ve uluslararası kararların “açık bir ihlali” olduğunu açıkladı.
Ürdün resmi ajansı Petra’nın haberine göre, Hükümet Sözcüsü Muhammed el-Mumeni tarafından yapılan yazılı açıklamada, ABD’nin Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararının, BM sözleşmeleri ve uluslararası kararlar için “açık bir ihlal” olduğu vurgulandı.
Lübnan: Bölgedeki tüm barışçıl süreçleri çıkmaza sürüklemek olarak görüyoruz
Lübnan Başbakanı Saad Hariri, ABD’nin Tel Aviv’deki büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasının bölgedeki tüm barışçıl süreçleri çıkmaza sürükleyeceği uyarısında bulundu.
Başbakan Hariri, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, Kudüs’ün “İsrail’in başkenti olarak ilan edilmesini” reddeden duruşlarını yinelediklerini aktararak, “ABD’nin büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınmasını, bölgedeki tüm barışçıl süreçleri çıkmaza sürüklemek olarak görüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Mısır: Barışçıl yürüyüşlere karşı güç kullanılmasının kesinlikle kabul etmiyoruz
Mısır, İsrail işgal güçlerinin Filistinli barışçıl göstericileri hedef almasını şiddetle kınadı.
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, işgal altındaki Filistin topraklarında gerçekleştirilen barışçıl yürüyüşlere karşı güç kullanılmasının kesinlikle kabul edilmediği belirtildi.
Açıklamada, işgal altındaki topraklarda gerginliğin tırmandırılmasının sonuçlarına karşı uyarıda bulunularak, Mısır’ın, başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurulması başta olmak üzere Filistin halkının meşru haklarını tamamen desteklediği ifade edildi.
Mısır’daki Ezher Kurumu da ABD’nin uluslararası tepkilere rağmen Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını kınadı.
Ezher tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Arap ve İslam dünyasının dağınıklığı, ABD’nin kararının arkasından gitme ve büyükelçiliklerini Kudüs’e taşıma konusunda bazı ülkeleri cesaretlendirdi. Bu durumdan üzüntü duyuyoruz. Büyükelçiliği Kudüs’e taşıma adımı dünyadaki bir buçuk milyar Müslümanın duygularına karşı bir meydan okuma. Tüm bunlar ise uluslararası toplumun daha önce görülmemiş acziyeti gölgesinde gerçekleşiyor.” ifadelerine yer verildi.
Bahreyn: Orantısız güç kullanılmasının kabul edilemez
Bahreyn, İsrail’in savunmasız Filistinlilere yönelik saldırılarını şiddetle kınadı.
Bahreyn Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, işgalci İsrail güçlerinin savunmasız Filistin halkından onlarca kişinin ölümüne yol açan saldırıları şiddetle kınadığı belirtildi.
Filistin halkının adil haklarını talep etmek üzere gerçekleştirilen barışçıl gösterilerde orantısız güç kullanılmasının kabul edilemez olduğuna dikkat çekilen açıklamada, işgal altındaki Filistin topraklarında tırmandırılan gerginliğin tehlikeli sonuçlarına karşı uyarıda bulunuldu.
Katar: İsrail’in sistematik ve acımasız katliamı en sert şekilde kınıyoruz
Katar, İsrail’in, Gazze sınırında barışçıl gösteriler düzenleyen Filistinlilere yönelik saldırılarını kınadı.
Katar Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lulu el-Hatır, ülkenin resmi ajansı QNA’ya yaptığı açıklamada, “İşgalci İsrail güçlerinin, aralarında kadın ve çocukların da yer aldığı sivil Filistinliler aleyhinde Gazze’de işlediği sistematik ve acımasız katliamı en sert şekilde kınıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Milletler’in (BM) bu bağlamdaki tüm kararlarının aksine ABD’nin İsrail büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması kararı karşısında Filistinlilerin barışçıl gösteriler düzenlediğini vurgulayan Hatır, İsrail’in sözüne kulak verdiği uluslararası ve bölgesel tüm güçlere, bu acımasız katliam mekanizmasını durdurmak için derhal harekete geçme çağrısında bulundu.
İran: Tehlikeli bir davranış
ABD’nin Kudüs’te büyükelçilik binasını açması ile ilgili açıklama yapan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, “Kudüs’e yönelik bu rejimin çok tehlikeli davranışlarını görüyoruz. Ne yazık ki uluslararası kurallara ve yasalara aykırı hareket etmek, ABD hükümetinin bir alışkanlığı haline geldi.” değerlendirmesinde bulundu.
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD’nin Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını “tehlikeli bir davranış” olarak nitelendirdi.
İran’ın başkenti Tahran’da İran Meclisi Başkanı Ali Laricani’nin başkanlığında, İslam İşbirliği Teşkilatı Üyesi Ülkeleri Parlamento Birliği (İSİPAB) Filistin konulu olağanüstü toplantı düzenledi.
Toplantıda konuşan Laricani, “ABD’nin Filistin aleyhindeki girişimleri cevapsız kalmayacaktır. Trump’ın kararını şiddetle kınıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Rusya: Olumsuz karışılıyoruz
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’nin Kudüs’te büyükelçilik açmasını “olumsuz” karşıladıklarını belirterek, Filistin-İsrail meselesinin doğrudan diyalog yoluyla çözülebileceğini vurguladı.
ABD’nin Kudüs’te büyükelçilik açma kararını Moskova’nın daha önce açıkça birçok defa olumsuz şekilde değerlendirdiğini hatırlatan Lavrov, “Uluslararası toplumun kararları ile belirlenen anlaşmaların tek taraflı olarak buna benzer şekilde revize edilmesi mümkün değildir.” ifadesini kullandı.
Filistin-İsrail meselesinin çözümünde Kudüs’ün statüsünün önemli olduğuna dikkati çeken Lavrov, “(Filistin-İsrail meselesi) sadece İsrail ve Filistin yönetimlerinin doğrudan diyaloğu ile çözülebilir. Rusya birçok defa doğrudan diyaloğu başlatmak için önerilerde bulundu. Bizim önerilerimiz hala geçerlidir.” dedi.
Almanya: Kudüs’ün hem İsrail’in hem de Filistin’in başkenti olması şeklinde bir çözüm getirilmelidir
Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Adebahr, Gazze’de düzenlenen gösterilerde ifade özgürlüğünün kötüye kullanılmamasını, İsrail’in de aldığı güvenlik önlemlerinde ölçülü davranmasını istediklerini ifade etti.
Kudüs ile ilgili tutumlarının değişmediğini, kendileri gibi AB’nin ortak görüşünün de sadece önemli konularda uzlaşma sağlandığı takdirde ihtilafın çözülebileceği yönünde olduğunu belirten Adebahr, “Kudüs’ün hem İsrail’in hem de Filistin’in başkenti olması şeklinde bir çözüm getirilmelidir.” ifadesine yer verdi.
İngiltere: Şiddet ve ölüm haberlerinden kaygılıyız
İngiltere, Gazze sınırında barışçıl gösteriler düzenleyen Filistinlilere yönelik şiddetten kaygı duyulduğunu açıkladı.
İngiltere Başbakanlık Ofisi “10 Numara”dan yapılan açıklamada, “Gazze’deki şiddet ve ölüm haberlerinden kaygılıyız.”ifadesi kullanıldı.
AB katliamı kınamadı
Avrupa Birliği (AB), İsrail’in Gazze’de yaptığı katliama zayıf tepki göstererek, “İsrail, barışçıl gösteri hakkına ve güç kullanımında orantılılık ilkesine saygı göstermelidir.” ifadeleriyle yetindi.
Avrupa Birliği (AB) Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, yaptığı yazılı açıklamada, Gazze sınırında İsrail tarafından açılan ateşlerde aralarında çocukların da olduğu Filistinli onlarca kişinin yaşamını yitirmesine ilişkin kınama yapmaktan kaçındı.
Gazze’nin İsrail sınırında çadırlar kuran Filistinliler, ABD Büyükelçiliğinin Kudüs’e taşınmasını ve İsrail’in kuruluş yıl dönümü olan Nekbe’nin (Büyük Felaket) 70. yılını protesto etmek için “milyonluk yürüyüş” adını verdikleri kapsamlı gösteriler düzenliyor.
İsrail askerleri, Gazze sınırında bugün düzenlenen gösterilere katılan 55 Filistinliyi şehit etti, yüzlercesi gerçek mermiyle olmak üzere 2 bin 771 Filistinliyi yaraladı.
Endonezya: Filistinlilerin yanında olmaya devam edeceğiz
Endonezya Dışişleri Bakanlığının Twitter hesabından paylaşılan açıklamada, Endonezya hükümetinin ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını güçlü bir şekilde kınadığı belirtilerek, diğer Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ülkelerin ABD’nin bu kararını takip etmemesi çağrısında bulunuldu.
ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasının, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) ve BM Genel Kurulu kararlarını ihlal anlamına geldiği vurgulanan açıklamada, bu kararın barışı ve barış sürecini tehdit ettiği belirtildi.
Ayrıca açıklamada, Endonezya, BM Genel Kuruluna bu konuda sert tutum ve harekete geçmek için derhal toplantı çağrısı yaptı.
Açıklamada, Endonezya hükümeti ve halkının, vazgeçilemez hakları ve bağımsızlık mücadelesinde Filistinlilerin yanında olmaya devam edeceği de duyuruldu.
Yeni Zelanda: Meydana gelen şiddeti kınıyoruz
Radyo Yeni Zelanda’da yer alan habere göre Başbakan Jacinda Ardern, ABD’nin Tel Aviv Büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasını protesto eden Filistinlilere İsrail askerlerinin ateş açması sonucu yaşanan şiddeti kınadıklarını açıkladı.
Dışişleri ve Ticaret Bakanlığının hükümet adına doğrudan Yeni Zelanda’daki İsrail büyükelçisine endişelerini aktardığını belirten Ardern, “Her ülkenin kendi sınırlarını korumaya hakkı var ancak bu, tek taraflı yaşam kaybının olduğu kahredici bir durum. Meydana gelen şiddeti kınıyoruz.” dedi.
ABD yönetimi büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma kararı aldığında bunun bölgedeki barış çabalarını engelleyeceği uyarısında bulunduklarını hatırlatan Ardern, “ABD’nin, temsilciliklerini Kudüs’e taşıyacaklarını açıkladığında bunun kesinlikle barışa yakınlaştıracağını düşünmedik ve bunda da haklı çıktık, Gazze sınırındaki protestoların sonuçlarının kahredici olduğunu gördük.” diye konuştu.
UNRWA: Yeni bir travma
Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu (UNRWA), tarafından yapılan yazılı açıklamada, barışçıl bir şekilde ifade özgürlüğü hakkını kullanmak isteyen göstericilere yönelik orantısız güç kullanımına tepki gösterildi.
Gazze’de onlarca kişinin şehit edilmesi ve binlercesinin yaralanmasının kınandığı açıklamada, Gazze halkının geçen 10 yıl boyunca ablukaya ve silahlı çatışmalara maruz kaldığı, dün yaşanan şiddet olayları ve can kayıplarının da yeni bir travma haline yol açtığı vurgulandı.
Yaşananların endişeyle takip edildiği aktarılan açıklamada, 30 Mart’tan bu yana devam eden gösterilerde, UNRWA’nın okullarında okuyan 4 öğrencinin şehit olduğu ve yaklaşık 125’inin yaralandığı kaydedildi.
Afrika Birliği: Orantısız güç kullanımını şiddetle kınıyoruz
Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed, yaptığı yazılı açıklamada, ABD’nin İsrail’deki büyükelçiliğini Kudüs’e taşıması sonrası Filistin topraklarında görülen mevcut ortamdan derin endişe duyduğunu belirtti.
“İsrail ordusunun 50’den fazla Filistinli göstericinin ölümüne yol açan orantısız güç kullanımını şiddetli şekilde kınıyorum.” ifadesini kullanan Muhammed, ABD’nin büyükelçiliğini Kudüs’e taşımasının, bölgedeki tansiyonun daha fazla artmasına ve İsrail-Filistin çatışmasına yönelik çözüm arayışını güçleştirmeye yarayabileceğini vurguladı.
