Uluslararası ölçekte vergi kayıp ve kaçağı ile mücadelede temel ilkeleri ortaya koymak amacıyla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve G20’nin çalışmaları sonucunda Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 136 ülke 2011 yılında “Vergi Konularında İdari Yardımlaşma Sözleşmesi”ni kabul ederek mutabakata varmıştı. Uluslararası müzakereler sonucunda ülkeler, vergide şeffaflık sağlanması amacıyla dünya genelinde banka bilgilerinin gizli tutulmaması konusunda uzlaştı. Bu şeffaflığın temel amacı, vergi cenneti olan ülkeleri uluslararası finans piyasalarından dışlayarak, vergi kaçaklarını en aza indirmekti. Bu kapsamda 112 ülke kara listeye girmemek için OECD nezdinde otomatik bilgi değişimi yapmayı taahhüt etti. Nitekim otomatik bilgi değişimi yapmayan ülkelere karşı da hem OECD hem de Avrupa Birliği tarafında birtakım yaptırımlar uygulanması kararı alındı. Bu yaptırımlardan kaçınarak finans piyasalarındaki varlığını sürdürmek isteyen OECD çatısı altındaki 100’den fazla ülke “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması”nı da imzalayarak otomatik değişim kurallarını kabul etmiş oldu.
Türkiye de bu anlaşmayı 21 Nisan 2017 tarihinde imzalamış olup 31 Aralık 2019 tarihinde Cumhurbaşkanı Kararıyla onayladı. Anlaşma çerçevesinde kişilerin, ikamet eğittiği ülke dışındaki finansal hesap bilgileri yerleşik olunan ülkeye her yıl vergi idarelerince otomatik olarak gönderiliyor. Türkiye’nin de ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamış olup, 2020 itibarıyla anlaşma kapsamında bilgi gönderilmesi söz konusu olan toplam 54 ülke bulunuyor. Bu anlaşmaya ilişkin detaylı rehber ise Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlandı.
FİNANSAL BİLGİLER İKAMET EDİLEN ÜLKELERE GÖNDERİLECEK
Yurt dışındaki Türk vatandaşlarını yakından ilgilerinden anlaşma hakkında Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanı (YTB) Başkanı Abdullah Eren, açıklama yaptı. Başkan Eren, paylaşım yapılacak ülkelerin listesine ve finansal paylaşımın kapsamına ilişkin detaylı bilgilerin yer aldığı rehberin Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlandığına dikkat çekti. Anlaşma gereği yurt dışında ikamet eden vergi mükellefi durumundaki kişilerin Türkiye’deki finansal hesaplarına ait bilgilerin ikamet ettikleri ülkelere gönderileceğini belirten Eren, “Gelir İdaresi Başkanlığı ‘Finansal Hesap Bilgilerinin Vergi Konularında Karşılıklı Olarak Otomatik Değişim Standardı Bilgilendirme Rehberi’nde hangi yıllara ait bilgilerin paylaşılacağı ve kişiye ait hangi finansal detayların ilgili ülkelere gönderileceği yer alıyor. Vatandaşlarımız bu rehberden merak ettikleri sorulara ulaşabilirler.” diye konuştu.
TEKNİK ALT YAPI TAMAMLANANA KADAR BAZI AVRUPA ÜLKELERİ İLE BİLGİ PAYLAŞILMAYACAK
Düzenlemenin teknik alt yapı gerektirdiği bu yüzden de alt yapı çalışmaları tamamlanana kadar bazı ülkelerle bilgi paylaşımı yapılmayacağının altını çizen Eren, “Elektronik ortamda Türkiye’de faaliyet gösteren finansal kuruluşlardan yurt dışında yaşayan hesap sahiplerinin bilgisinin belli bir formatta toplanarak aktarılması elbette ki teknik altyapı çalışmaları gerektirmekte. Bu hazırlık sürecini en sağlıklı şekilde tamamlayabilmek için yurt dışında hesap sahiplerinin en yoğun ikamet ettikleri Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya, Türkiye’nin 2020 yılı bilgi değişimi takvimine alınmadı. Dolayısıyla bu yıl bu 5 ülke ile otomatik bilgi değişimi yapılmayacak. Daha az sayıda hesap sahibinin ikamet ettiği diğer AB ülkeleri dahil toplam 54 ülke ile ise bilgi değişimi süreci devam ediyor. Fakat önümüzdeki yıllarda bilgi paylaşılan ülke sayılarında artışlar yaşanacak.” şeklinde konuştu.
BİREYSEL VE KURUM HESAPLARI KARŞILIKLI OLARAK PAYLAŞILACAK
Türkiye’deki finansal kuruluşlarda tutulan hesap bilgilerinin bilgi değişimi kapsamında olduğunu, fakat taşınmaz mülk ve araç gibi taşınırlara ait bilgilerin ise paylaşılmayacağına vurgu yapan Başkan Eren şunları kaydetti; “Anlaşma çerçevesinde paylaşılacak finansal hesaplar; mevduat hesapları, saklama hesapları, borç ve ortaklık ilişkisi menfaati, nakdi değer sigorta sözleşmeleri ve düzenli ödeme sözleşmeleri olmak üzere 5 kategoriden oluşuyor. Dolayısıyla otomatik bilgi paylaşımı kapsamında finansal kuruluşlardaki finansal hesap verilerinin paylaşımı söz konusu olup gayrimenkul bilgileri ya da emekli maaşı hesabı gibi bilgilerin paylaşımı söz konusu olmayacak.’’
BİLDİRİM DIŞINDA TUTMA VAADİNDE BULUNAN KİŞİLERE DİKKAT!
Paylaşım kriterlerini taşıyan hesaplara ait bilgilerin, herhangi bir müdahale ile otomatik değişim dışında bırakılmasının mümkün olmadığını aktaran Başkan Eren, bu konuda vatandaşlara uyarılarda bulundu. ‘‘Otomatik bilgi paylaşımı uluslararası anlaşmalar çerçevesinde birçok ülkenin taraf olduğu ve karşılıklılık esası çerçevesinde yürütülen bir süreç. Paylaşım içeriği ve yöntemi uluslararası anlaşmalara göre yapılmaktadır.’’ diyen Başkan Eren, finansal hesap bilgilerinin bildirim dışında tutulacağı vaadiyle kendilerinden ücret, T.C. kimlik numaraları, e-devlet şifreleri gibi bilgileri talep eden kişi ve şirketlere karşı dikkatli davranılması gerektiğini söyledi. Başkan Eren ayrıca bu konudaki provokatif haberlere de itibar edilmemesini sözlerine ekledi.
Kişisel bilgilerin dolandırıcılık amacıyla kullanılabileceğini dile getiren Eren, “Kesinlikle unutulmamalı ki; bu konuda yurt dışında veya Türkiye’de ücret karşılığı hizmet vermek üzere hiçbir avukat, danışman veya şirket yetkilendirilmemiştir. Vatandaş odaklı katılımcı ve şeffaf hizmet anlayışı çerçevesinde vatandaşlarımız Vergi İletişim Merkezi (VİMER) aracılığı ile 189 numaralı hattan bilgi edinebilirler. Ayrıca Gelir İdaresi Başkanlığı ya da Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) aracılığı ile de bilgi edinmek mümkündür. Türkiye’nin uzun bir süredir uluslararası hukukun bir gereği olan bildirim yükümlülüğü konusunda ilgili ülkede vergi mükellefi olan hesap sahiplerinin yasalar çerçevesinde hareket etmeleri halinde herhangi bir sıkıntı yaşamaları söz konusu olmayacaktır” dedi.
